W przededniu otwarcia „BIBUŁY” – TAJNEJ DRUKARNI Józefa i Marii Piłsudskich Oddziału Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku — zapraszamy na widowisko plenerowe prezentujące historię, która mogła, ale nie musiała, wydarzyć się 22 lutego 1900 roku w kamienicy przy Wschodniej 19 w Łodzi!

Mieszkanie jak wiele innych. Oni z pozoru zwyczajni, przykładni obywatele Imperium Carów. Zapracowany Mecenas, Piękna Pani oraz Ona — hałaśliwa i kapryśna, 112 kilo wagi! Za zamkniętymi drzwiami to Ona rozdawała karty i wywierała presję. Słuchali się jej. Czytali. I rozpowiadali na mieście. Zaczęła się walka słowem. To wydarzyło się naprawdę. Poznaj historię Marii i Józefa Piłsudskich oraz dowiedz się, kogo uciszano na Wschodniej 19.

Tworzenie ekspozycji muzealnej to pracochłonny proces, który wymaga zaangażowania specjalistów z różnych dziedzin. Kulisy działań prowadzonych na Wschodniej 19 odkryjemy podczas spotkania z Małgorzatą Basaj, Pawłem Przeździeckim i Justyną Barańską – pracownikami Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, którzy współtworzyli zespół pracujący nad wystawą „Walka słowem”. Liczymy, że nasi rozmówcy opowiedzą historie dotyczące abażura japońskiej lampy, zdradzą proweniencję firan zawieszonych w „gabinecie adwokata Dąbrowskiego”, odpowiedzą na pytania dotyczące „bostonki”.

Czym jest muzeum? Kto w nim pracuje? Czym różnią się muzealia od eksponatów? Jak tworzy się wystawę? Na te i inne pytania odpowiemy podczas niedzielnych warsztatów rodzinnych. Wyjaśnimy również dlaczego Bibuła Tajna Drukarnia Józefa i Marii Piłsudskich jest nietypowym Muzeum. W czasie zajęć uczestnicy wcielą się w role muzealników i stworzą swoje własną miniwystawę.

Dnia 11 listopada 2024 roku, w mieszkaniu wynajmowanym przez Piłsudskich przy ulicy Wschodniej 19 w Łodzi, gdzie drukowano „Robotnika”, otwarta została nowa placówka muzealna „BIBUŁA” – TAJNA DRUKARNIA Józefa i Marii Piłsudskich Oddział Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Z tej okazji przygotowane zostało także wydanie krytyczne książki „Walka rewolucyjna w zaborze rosyjskim. Część I. Bibuła” napisanej w 1903 roku przez Józefa Piłsudskiego, a później wielokrotnie wydawanej w drugim obiegu pod skróconym tytułem „Bibuła”. Obecna edycja, wzbogacona o teksty źródłowe innych uczestników wydarzeń opisanych przez Józefa Piłsudskiego, przywołuje także doświadczenia kolejnych pokoleń polskich konspiratorów walczących słowem o wolność i wydających bibułę.

Główny organ Polskiej Partii Socjalistycznej kojarzony jest przede wszystkim z oporem partii wobec caratu, a później z propozycjami wypracowania lepszych warunków pracy w II Rzeczpospolitej. W przełomowym okresie 1918/1919 pełnił on jednak bardzo ważną funkcję pisma wspierającego rząd Jędrzeja Moraczewskiego i jego reform. Przez niektórych „Robotnik” traktowany był wręcz jako nieoficjalny organ rządowy. Warto przyjrzeć się tym przełomowym czasom i funkcji, jaką pełniło wtedy pismo.

Tematem prelekcji będzie sytuacja w Łodzi na początku XX wieku, w przededniu rewolucji 1905 roku. Miasto znajdowało się wówczas na przełomie – wychodziło ze statusu wielkiej specjalnej strefy ekonomicznej, by stać się metropolią z ambicjami. W metropolii tej ujawniły się jednak wszystkie zaniedbania i paradoksy przyspieszonego rozwoju, które sprawiały, że była ona idealnym miejscem do agitacji dla osób, które przybywały tu, by zmieniać świat.

Warsztat składu typograficznego dla wszystkich, którym nie są obce litery, urok ich kształtów, a także siła przekazu słów, jakie można z nich zbudować. Specjaliści z Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi Martyn Kramyk oraz Kacper Zagdan – absolwenci Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi podzielą się z Uczestnikami warsztatów wiedzą z zakresu składania metalowych czcionek do druku i nauczą jak patrzeć na teksty w lustrzanym odbiciu.

Maria Piłsudska to postać, która obrosła legendą. Dotyczy ona głównie jej urody — nazywano ją bowiem „Piękną Panią”. Co jednak wiemy o jej zaangażowaniu w działalność polityczną, niepodległościową i konspiracyjną? Jaka była jej rola w tajnej drukarni przy ul. Wschodniej w Łodzi?

W jaki sposób dromaderki przenosiły te nielegalne materiały? W walizkach, koszach? Nie tylko! Głównie… na sobie, ukryte… w sukniach! Jak pomagała im w tym ówczesna moda kobieca? Co to był gorset i czym były pantalony?

Multisensoryczne oprowadzanie po wystawie stałej „Walka słowem”, które pozostawi w pamięci uczestników niezapomniane wrażenie.

Jaka była sytuacja społeczna kobiet na przełomie XIX i XX wieku? Czy kobiety mogły czynnie włączyć się w walkę o niepodległość? Czym zajmowały się dromaderki? Czy moda mogła być sprzymierzeńcem w walce? W trakcie warsztatów uczestnicy zaprojektują własny strój dromaderki.

Warsztat, podczas którego dzieci zrozumieją potrzebę i warunki stosowania kamuflażu w działalności konspiracyjnej. Analizując wspólnie przykłady pochodzące z królestwa zwierząt zastanowimy się nad technikami zmiany własnego wizerunku, a następnie spróbujemy odpowiedzieć na pytanie czy moda przełomu XIX i XX wieku sprzyjała działalności konspiracyjnej prowadzonej przez Józefa i Marię Piłsudskich. W części warsztatowej dzieci stworzą przebrania dla siebie, a ich skuteczność zweryfikują, wykonując pamiątkowe zdjęcia.

Przejście od „BIBUŁY” – TAJNEJ DRUKARNI Józefa i Marii Piłsudskich przez plac Wolności, ulicę Legionów aż do siedziby głównej Muzeum Tradycji Niepodległościowych (dawnego więzienia carskiego na ulicy Gdańskiej) w towarzystwie opowieści przewodników, przedstawicieli obu instytucji, którzy zaprezentują anegdoty i fakty o aresztowaniu Piłsudskich. Spacer rozpocznie się od zwiedzania „BIBUŁY” – TAJNEJ DRUKARNI Józefa i Marii Piłsudskich, a uczestnicy zakończą go zwiedzeniem siedziby głównej Muzeum Tradycji Niepodległościowych.

Zajęcia dla dzieci w wieku 6-12 lat wraz z osobami towarzyszącymi (rodzeństwo, opiekunowie), podczas których uczestnicy poznają zasady funkcjonowania tajnej drukarni przy ulicy Wschodniej w Łodzi a w części warsztatowej poszukają „przykrywki” dla działalności konspiracyjnej. Wiele tajemnic do odkrycia, a jedną z nich zdradzimy już dziś: ponieważ będą to warsztaty rodzinne to można spodziewać się także zadania do wykonania (legalnego!). Ciekawi przygody?

Oprowadzanie po wystawie stałej „Walka słowem” z wykorzystaniem technologii rozszerzonej rzeczywistości, podczas którego edukator muzealny opowie o wielowarstwowej historii miejsca. Wspólnie odkryjemy ślady XIX-wiecznego mieszkania i międzywojennego muzeum, a wszystko to okraszone zostanie multimedialną opowieścią o życiu i działalności Józefa i Mari Piłsudskich, utrzymującą uczestników w bliskiej im atmosferze XXI wieku.

Punktem wyjścia dla multisensorycznej lekcji muzealnej będzie historia z życia Józefa Piłsudskiego, a konkretnie pięcioletnie zesłanie na Syberię. Choć była to dotkliwa kara, to czas spędzony w tej odległej krainie i towarzystwo polskich socjalistów oraz powstańców styczniowych doprowadziło do ukształtowania poglądów Józefa Piłsudskiego. Z tej podróży powrócił on odmieniony. A jak my w zglobalizowanym świecie podchodzimy do podróżowania? Czy obecnie, gdy niemal na wyciągnięcie ręki mamy cały świat, potrafimy z zaciekawieniem i otwartością poznawać kultury innych społeczności? Czego uczą nas takie spotkania?

Podczas warsztatu przeniesiemy się w czasie do Łodzi sprzed ponad 100 lat. Przyjrzymy się dawnym zdjęciom i planom miasta, prześledzimy rozwój zabudowy. Spróbujemy wyobrazić sobie kto mieszkał w wielkomiejskiej kamienicy i jak kiedyś wyglądało życie w takim miejscu. Zastanowimy się również nad tym jaki był komfort życia mieszkańców Łodzi w XIX i XX wieku. Następnie, uczestnicy poznają wnętrza dawnego mieszkania Józefa i Marii Piłsudskich i dowiedzą się o sposobie urządzenia tajnej drukarni. W części warsztatowej stworzą panoramę Łodzi.

Z okazji 90. rocznicy śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego zapraszamy na spacer po Łodzi, podczas którego odkryjemy miejsca upamiętniające tę wybitną postać.

W tym czasie nasi przewodnicy będą oprowadzać 15-osobowe grupy prezentując wybrane punkty drukarni w rozszerzonej rzeczywistości (AR), a za sprawą Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Ziemia obiecana” przeniesiemy się w przeszłość, spróbujemy tradycyjnej herbaty z samowara i ulubionych sucharów Marszałka oraz przeczytamy wyjątkowy numer „Robotnika” wydany specjalnie na tę okazję.

„Bruk stłoczonych głów” to formuła ekspozycyjna, która wymyka się klasycznej klasyfikacji, a jednocześnie wpisana jest w ideę, zgodnie z którą funkcjonuje „BIBUŁA” – Tajna Drukarnia Józefa i Marii Piłsudskich.

Dr Kamil Piskała, badacz z Instytutu Historii UŁ i autor szeregu publikacji poświęconych okresowi rewolucji 1905 roku, zaprasza w podróż przez fascynującą, a wciąż nieco zapomnianą historię Łodzi w okresie Rewolucji 1905 roku.

Rok jubileuszowy obfituje w liczne propozycje działań upamiętniających wydarzenia historyczne. Spotkanie będzie okazją do podsumowania działań podejmowanych w ostatnich latach na rzecz przywrócenia pamięci zbiorowej o wydarzeniach Rewolucji 1905-1907 roku. Rozmowa między artystką, kuratorem i historykiem stworzy przestrzeń dla przedstawienia różnych perspektyw i doświadczeń.

Dyżur na wystawie będzie wyjątkową okazją, by spotkać się z kuratorami i poznać kulisy powstawania ekspozycji. To szansa na pogłębione doświadczenie wystawy i bardziej osobisty kontakt z przedstawioną na niej historią.

Oprowadzanie po wystawie stałej „Walka słowem” z wykorzystaniem technologii rozszerzonej rzeczywistości, podczas którego edukator muzealny opowie o wielowarstwowej historii miejsca.

Warsztat, który wyjaśni dzieciom potrzebę i warunki stosowania kamuflażu w działalności konspiracyjnej.

Punktem wyjścia dla multisensorycznej lekcji muzealnej będzie historia z życia Józefa Piłsudskiego, a konkretnie pięcioletnie zesłanie na Syberię.

Podczas warsztatu przeniesiemy się w czasie do Łodzi sprzed ponad 100 lat. Przyjrzymy się dawnym zdjęciom i planom miasta, prześledzimy rozwój zabudowy.

Zapraszamy na spacer po Łodzi, podczas którego odkryjemy miejsca upamiętniające Józefa Piłsudskiego.

Rodzinny spacer rozpocznie się w „BIBULE”, następnie przejdziemy ulicą Wschodnią, odszukamy miejsca, gdzie mieszkali wielcy łodzianie, by na koniec trafić do Parku Staromiejskiego na pokaz dawnych gier i zabaw dziecięcych.

Multisensoryczne oprowadzanie po wystawie stałej „Walka słowem”, które pozostawi w pamięci uczestników niezapomniane wrażenie.

Warsztat, który wyjaśni dzieciom potrzebę i warunki stosowania kamuflażu w działalności konspiracyjnej.

Punktem wyjścia dla multisensorycznej lekcji muzealnej będzie historia z życia Józefa Piłsudskiego, a konkretnie pięcioletnie zesłanie na Syberię.

Oprowadzanie po wystawie stałej „Walka słowem” z wykorzystaniem technologii rozszerzonej rzeczywistości, podczas którego edukator muzealny opowie o wielowarstwowej historii miejsca.

Zapraszamy na spacer po Łodzi, podczas którego odkryjemy miejsca upamiętniające Józefa Piłsudskiego.

Czym jest osnowa, a czym wątek? Jak z pojedynczych nici powstaje tkanina, a z pracy rąk – historia miasta? Podczas warsztatów przeniesiemy się do Łodzi przełomu XIX i XX wieku, kiedy dymiące kominy fabryk wyznaczały rytm życia, a tkackie warsztaty rozbrzmiewały stukotem kobiecych rąk przy pracy.

Podczas warsztatu przeniesiemy się w czasie do Łodzi sprzed ponad 100 lat. Przyjrzymy się dawnym zdjęciom i planom miasta, prześledzimy rozwój zabudowy.